५ आयकर बचत योजना, ज्या तुमचे रिटायरमेंटचे टेन्शन दूर करतील

कर बचतीसह तुम्हाला मोठा परतावाही मिळवता येईल, पण काही योजनांमध्ये गुंतवणूक केल्यास कर तर वाचविता येतोच पण चांगला परतावा मिळत असल्याने गाठीशी मोठी रक्कमही येते. त्यामुळे कर बचतीसाठी पर्याय शोधत असाल तर या योजना तुमच्या मदतीला येतील. एखादी व्यक्ती अगदी कमावायला लागल्यापासून गुंतवणूक, बचतीच्या योजना आखत असतात. कुठे गुंतवणूक करायची, बचतीच्या योजना कोणत्या घ्यायच्या, असे अनेकविध प्रश्न पडू शकतात.

आपल्यापैकी बहुतेकांना याची जाणीव आहे की, भारतात दरवर्षी 31 मार्च ही तारीख  आर्थिक किंवा वित्त वर्षाची समाप्ती म्हणून निर्धारित केलेली तारीख असते. तथापि, आपण निश्चितपणे लक्षात ठेवू शकता की यावेळी बरेच लोक सर्वोत्तम कर-बचत योजनांमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी गर्दी करतात. 

जरी तुमचा पैसा कर-बचत योजनांमध्ये गुंतवणे ही निःसंशयपणे चांगली कल्पना असली, तरीही ते करताना तुम्हाला खूप सावधगिरी बाळगावी लागेल. त्यामध्ये गुंतवणूक करून तुम्ही तुमचे आयकर दायित्व निश्चितपणे कमी करू शकता परंतु त्याच वेळी, गुंतवणुकीचा ठोस निर्णय घेण्यापूर्वी तुम्हाला ते पूर्णपणे समजून घ्यावे लागेल.

या लेखात,  आपण कोणत्या योजना आयकर वाचवतात आणि तुम्हाला त्याचा किती फायदा होऊ शकतो याबद्दल चर्चा करू. परंतु प्रथम, आपण कर-बचत योजनांची व्याख्या पाहणार आहोत.

आयकर बचत योजनांची व्याख्या

तुम्ही जर करदाते असाल, तर जाणून घ्या की आर्थिक वर्षाच्या शेवटी तुमचा आयकर भरताना तुमचे पैसे वाचवण्याचा कर-बचत योजना हा एक प्रभावी मार्ग आहे. अधिक महत्त्वाचे म्हणजे, तुम्ही कर-बचत योजनांच्या फायद्यांना कमी लेखू नये कारण ते दीर्घकाळात तुमची प्रचंड रक्कम वाढवू शकतात.

बर्‍याच कर बचत योजना १९६९ च्या आयकर कायद्याच्या कलम ८० सी सी  आणि कलम ८० सी  अंतर्गत येतात. तसेच, लक्षात ठेवा की जर तुम्ही स्वयंरोजगार किंवा पगारदार व्यक्ती असाल तर तुमचा कर बचतीची सुरुवात  १ एप्रिलपासून सुरू  होते. प्रत्येक वर्षी.

जरी नियमित करदात्यांसह बर्‍याच लोकांना सर्वोत्तम कर-बचत योजनांबद्दल माहिती असेल, तरीही, त्यात गुंतवलेल्या जोखमींमुळे ते प्रत्यक्षात त्यामध्ये गुंतवणूक करण्याचा विचार करत नाहीत. तसेच, यातून मिळणार्‍या माफक रिटर्न्सबद्दलही मोठी अजाणतेपणा आहे. शिवाय, बर्‍याच लोकांच्या मते, ELSS किंवा इक्विटी-लिंक्ड सेव्हिंग्ज प्लॅन हे एकमेव विश्वसनीय बचत साधन आहे. हे निश्चितपणे खरे आहे की ELSS ही एक लोकप्रिय आणि सुप्रसिद्ध कर-बचत गुंतवणूक पर्याय आहे जो तुमची जोखीम सहनशीलता आणि गुंतवणुकीच्या उद्दिष्टांवर अवलंबून आहे, तरीही, हे एकमेव कर-बचत साधन नाही.

भारतात उपलब्ध ५ प्रमुख आयकर बचत योजनांची यादी

भारतातील काही सर्वोत्तम कर-बचत गुंतवणूक योजनांकडे पाहू या आणि ते आपले पैसे कसे वाचवू शकतात ते ही पाहू या

ईपीएफ (EPF)  किंवा कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी

कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी किंवा EPF हे आणखी एकआयकर बचत साधन आहे ज्याचा या देशातील बहुतेक व्यक्ती (प्रामुख्याने कर्मचारी) भाग आहेत. या योजनेत  तुम्ही ज्या कंपनीत कामाला आहात त्या कंपनीकडून आणि तुमच्या कडून ही मासिक योगदान जमा झाले असले तरी, तुम्ही त्यात आणखी गुंतवणूक केल्यास तुम्ही खूप पैसे वाचवू शकाल. कोणताही पगारदार कर्मचारी  वर्षाला १.५  लाख रु. पर्यंत आयकर सवलत घेऊ शकतो. याआयकर  योजनेचा आणखी एक महत्त्वाचा फायदा म्हणजे या फंडातून पैसे काढताना तुम्हाला मिळणारा संपूर्ण निधी करमुक्त आहे. 

पीपीएफ (PPF) किंवा सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी

आणखी एक तितकीच लोकप्रिय गुंतवणूक योजना ज्यामध्ये तुम्हीआयकर कपात मिळवण्यासाठी गुंतवणूक करू शकता ती म्हणजे पीपीएफ किंवा सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी. या योजनेबद्दल एक महत्त्वाची वस्तुस्थिती अशी आहे की हा भारत सरकारचा एक उपक्रम आहे आणि या योजनेचा सकारात्मक मुद्दा असा आहे की तिच्याशी निगडीत अत्यंत कमी जोखीम आहे आणि ती गुंतवणूकदारांना खात्रीशीर परतावा देऊ शकते. सध्या भारत सरकार PPF वर केलेल्या गुंतवणुकीवर ७.१% व्याजदर देत आहे. या योजनेचा एकूण गुंतवणुकीचा कालावधी १५ वर्षे आहे.

भारताच्या कलम ८० सी  आयकर कायद्यानुसार, तुम्ही या कर-बचत साधनामध्ये गुंतवणूक करण्याचे निवडल्यास तुम्हाला  १.५  लाख (कमाल मर्यादा) रु.ची आयकरसवलत मिळू शकेल. या योजनेत गुंतवणुकीचा एक अतिरिक्त फायदा म्हणजे तो EEE किंवा Exempt, Exempt, Exempt अंतर्गत येतो, याचा अर्थ पैसे काढण्याच्या वेळी तुम्हाला एकूण व्याज, गुंतवणुकीची रक्कम आणि तुम्हाला मिळणाऱ्या एकूण रकमेवर कोणताहीआयकरभरावा लागणार नाही. 

एनपीएस (NPS) किंवा राष्ट्रीय पेन्शन योजना

एनपीएस NPS किंवा राष्ट्रीय पेन्शन योजना त्यापैकी एक आहे. ही एक स्वैच्छिक सेवानिवृत्ती बचत योजना आहे, जी सदस्यांना पेन्शनच्या स्वरूपात त्यांचे भविष्य सुरक्षित करण्यासाठी परिभाषित योगदान देण्याची संधी देते. शिवाय, हे एक असे साधन आहे, जेथे गुंतवणूकदाराला मुदतपूर्तीवर आणि पेन्शन काढण्याच्या संपूर्ण रकमेवर आयकर सूट दिली जाते. ज्या लोकांना त्यांच्या निवृत्तीसाठी पैसे वाचवायचे आहेत त्यांना आधार देण्यासाठी सरकारने ही योजना सुरू केली आहे. याचा अर्थ असा होतो की या योजनेत गुंतवणूक करणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीला पेन्शनचा लाभ मिळू शकेल.

केंद्र आणि राज्य सरकारी कर्मचार्‍यांसाठी एनपीएस अनिवार्य आहे आणि जर खाजगी क्षेत्रातील कर्मचार्‍यांना या योजनेत गुंतवणूक करायची असेल तर ते तसे करण्यास मोकळे आहेत. तथापि, ही विशिष्ट योजना निवडून ते EPF किंवा कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधीमध्ये गुंतवणूक करण्यास पात्र होणार नाहीत. तीन वर्षांच्या लॉक-इन कालावधीसह, ज्या व्यक्तींनी या योजनेची निवड केली आहे ते १.५   लाख रु.च्या आयकर सवलतीसाठी पात्र असतील..

तथापि, तीन वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर, तुम्ही एकूण तीन टप्प्यांमध्ये तुमच्या NPS खात्यामध्ये केलेल्या योगदानांपैकी २५% रक्कम काढण्यास पात्र असाल. त्याचबरोबर तुम्ही आयकराच्या ८० सीसीडी कलमाअंतर्गत आणखीन ५० हजार  रुपयांच्या कर सवलतीसाठी सुद्धा पात्र असाल

हे ही वाचा : पीपीएफ (PPF) की एनपीएस (NPS) ? निवृत्तीनिधी साठी कोणती गुंतवणूक फायदेशीर

एनएससी (NSC) किंवा राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र

योजनेच्या नावाप्रमाणेच, एनएससी (NSC) किंवा नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेट ही एकआयकर बचत योजना आहे, जी तुम्हाला हमी परतावा देऊ शकते कारण तिला भारत सरकारचा पाठिंबा आहे. याचा लॉक-इन कालावधी किमान पाच वर्षांचा असला तरी, तुम्ही NSC सेवा देणाऱ्या या देशातील कोणत्याही पोस्ट ऑफिसमध्ये रु. १,०००/-  जमा करून या योजनेत गुंतवणूक सुरू करू शकता.

२०२२-२३  या आर्थिक वर्षासाठी तुम्ही या कर-बचत साधनामध्ये गुंतवणूक करणार असल्यास, तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीवर ६.८ % व्याज मिळेल आणि त्याच वेळी, तुम्हालाआयकर लाभ देखील मिळू शकतील. आयकर कायद्याच्या कलम ८० सी नुसार, या योजनेत गुंतवणूक करून तुम्ही एका आर्थिक वर्षासाठी रु.१.५  लाख आयकर सवलत पर्यंत मिळवू शकता. 

इक्विटी-लिंक बचत योजना (ELSS)

इक्विटी लिंक्ड सेव्हिंग स्कीम (ईएलएसएस) ही एक म्युच्युअल फंड योजना आहे, जी सर्वसामान्यांसाठी उपलब्ध आहे. या योजनेचा कमीत कमी तीन वर्षांचा लॉक इन पीरियड आहे याचा अर्थ या कर-बचत साधनामध्ये तुमचे पैसे गुंतवल्यानंतर, तुम्ही ते किमान तीन वर्षे काढू शकणार नाही. भारतीय आयकर कायद्याच्या कलम ८० सी  नुसार, ELSS मध्ये गुंतवणूक केलेली कोणीही  १.५  लाख रु. पर्यंतच्या आयकर  सवलतीसाठी पात्र  आहे.

जर तुम्ही ELSS मध्ये गुंतवणुकीचा विचार करत असाल तर लक्षात ठेवा की तुम्हाला या योजनेअंतर्गत LTCG किंवा दीर्घकालीन भांडवली नफ्यावर 10% आयकर भरावा लागेल.

हे ही वाचा : इन्कम टॅक्स रिफंड स्टेटस चेक करण्याच्या ३ पद्धती

आयकर बचत योजनांचा सारांश

तुम्ही करदाते असाल तर, तुम्ही वर्षाच्या सुरुवातीपासूनच नियोजन आणि गुंतवणूक करायला सुरुवात केली पाहिजे.  कारण शेवटच्या क्षणापर्यंत वाट पाहणे तुमच्यासाठी अनेक समस्या निर्माण करू शकतात. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, तुम्ही लवकर सुरुवात केली आणि योग्य गुंतवणुकीचे निर्णय घेतले तरच तुमची दीर्घकालीन उद्दिष्टे ( चक्रवाढ व्याजाच्या मदतीने) साध्य होऊ शकतात.

सल्ल्याचा अंतिम भाग म्हणून, आम्ही सुचवू की तुम्ही या योजनांमध्ये गुंतवणूक करणे हे तुमचे वास्तविक ध्येय आहे आणि आयकर बचतीच्या भागाचा दुय्यम बोनस म्हणून विचार करा.