डेट की लिक्विड फंड कोणती गुंतवणूक फायदेशीर
प्रत्येक व्यक्तीला अतिरिक्त उत्पन्न मिळविण्यासाठी, महागाईशी लढण्यासाठी किंवा भविष्यातील अनिश्चिततेचा सामना करण्यासाठी आपले पैसे गुंतवायचे असतात, परंतु बाजारात उपलब्ध असलेल्या विविध पर्यायांमधून निवड करणे कठीण आहे. डेट फंड हे म्युच्युअल फंडाच्या मोठ्या चित्राचा भाग आहेत आणि लिक्विड फंड हे डेट फंडाचा एक भाग आहेत. हा लेख तुमच्यासाठी गुंतवणुकीचा कालावधी, जोखीम आणि इच्छित परतावा या आधारावर लिक्विड फंड विरुद्ध डेट फंड बद्दल माहिती देतो.
डेट फंड म्हणजे काय?
डेट फंड हा म्युच्युअल फंड योजनेत उपलब्ध असलेला एक पर्याय आहे जो कॉर्पोरेट आणि सरकारी बाँड, कॉर्पोरेट डेट सिक्युरिटीज इत्यादी सुरक्षित परतावा देणार्‍या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करतो. सुरक्षित पर्याय मानल्या जाणार्‍या आणि खात्रीशीर परतावा देणार्‍या डिबेंचर्सप्रमाणे, डेट फंड हे आहेत. जोखीम-विरोधक गुंतवणूकदारांसाठी देखील अशी एक योजना उपलब्ध आहे.
शेअर बाजाराच्या आधारे रिअल-टाइम आधारावर चढ-उतार होणाऱ्या इक्विटी फंडांच्या विरुद्ध, डेट फंडात व्याज मिळते. म्हणून, डेट फंड निश्चित परतावा आणि निश्चित व्याज उत्पन्न देतात. SEBI (भारतीय सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड) ने डेट फंडाची, कालावधी आणि तरलता यासारख्या विविध वैशिष्ट्यांवर आधारित १६ श्रेणींमध्ये विभागणी केली आहे. ओव्हरनाइट फंड, लिक्विड फंड, अल्ट्रा-शॉर्ट कालावधी फंड, मनी मार्केट फंड, मध्यम कालावधीचा फंड, दीर्घ कालावधीचा फंड, बँकिंग आणि पीएसयू फंड या डेट फंड श्रेणीतील काही योजना उपलब्ध आहेत.
लिक्विड फंड म्हणजे काय?
लिक्विड फंड हे प्रत्यक्षात डेट फंडांचे उपसंच ( उपप्रकार ) असतात जे केवळ ९१ दिवसांपर्यंतच्या मुदतीच्या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करतात. हे फंड जास्त तरल (लिक्विड) असलेल्या सिक्युरिटीजमध्ये ( कमर्शियल पेपर (CP), ट्रेझरी बिले (टी-बिल) इत्यादी ) गुंतवणूक करतात व खात्रीपूर्वक परतावा देतात. SEBI ने नमूद केल्याप्रमाणे डेट फंड स्कीम मध्ये उपलब्ध असलेल्या फंडांपैकी हा एक फंड आहे, ज्यामध्ये ९१ दिवसां पर्यंत मॅच्युरिटीचे प्राथमिक वैशिष्ट्य आहे आणि ही एक ओपन-एंडेड योजना आहे, याचा अर्थ ती कधीही विकली किंवा खरेदी केली जाऊ शकते. निव्वळ मालमत्ता मूल्य (एनएव्ही) ची गणना दिवसाच्या शेवटी सिक्युरिटीजच्या आधारे केली जाऊ शकते.
हे ही वाचा : ₹१५ कोटी | १५ X १५ X १५ म्युच्युअल फंडाचा नियम
डेट फंड आणि लिक्विड फंड मधील फरक
जरी लिक्विड फंड डेट फंडाचा भाग असला तरीही लिक्विड आणि डेट फंडामध्ये फरक असू शकतो.
- इन्व्हेस्टमेंट होरायझन: लिक्विड फंड आणि डेट फंड यांच्यातील फरकामध्ये गुंतवणुकीचे क्षितिज हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. लिक्विड फंड्सची मॅच्युरिटी ९१ दिवसांपर्यंत असेल आणि ती दिवसाच्या शेवटपर्यंत ठेवली जाऊ शकते. डेट फंडांना विशिष्ट गुंतवणुकीच्या दिवसांचे बंधन नसते. ते गुंतवणूकदाराच्या पसंतीच्या आधारावर अल्प-मुदतीचे, मध्यम-मुदतीचे किंवा दीर्घकालीन असू शकतात.
- जोखीम: म्युच्युअल फंड म्हटल्याप्रमाणे, “म्युच्युअल फंड गुंतवणूक ही बाजारातील जोखमीच्या अधीन असते”. हे तत्त्व डेट फंड आणि लिक्विड फंडांना देखील लागू होते. डेट फंड आणि लिक्विड फंड हे दोन्ही जोखीम-प्रतिरोधी व्यक्तींसाठी असले तरी, डेट फंड विरुद्ध लिक्विड फंड यांच्याशी संबंधित जोखीम अशी आहे की डेट फंडांच्या तुलनेत लिक्विड फंड कमी जोखमीचे असतात कारण ते अल्पकालीन कालावधीसाठी असतात. गुंतवणूकदार अल्प मुदतीसाठी गुंतवणूक करू शकतात आणि तत्काळ कारणांसाठी त्यांच्या हातात तरलता राखू शकतात. डेट फंडांमध्ये उच्च क्रेडिट जोखीम आणि व्याजदर जोखीम असते आणि दीर्घ कालावधीमुळे त्यांच्याशी थोडीशी अनिश्चितता असते.
- तरलता (लिक्विडीटी): तरलतेचा अर्थ असा आहे की एखादी व्यक्ती वापरण्यासाठी नॉन-लिक्विड मालमत्तेचे रूपांतर रोखीत कसे करू शकते. लिक्विड फंड आणि डेट फंडामध्ये ते ऑफर करत असलेल्या तरलतेच्या बाबतीतही फरक आहे. लिक्विड फंड ही एक ओपन-एंडेड योजना आहे, याचा अर्थ ती कधीही रिडीम केली जाऊ शकते आणि गुंतवणूकदार कोणत्याही शुल्काशिवाय योजनेतून बाहेर पडू शकतात. डेट फंडामध्ये ऑफर केलेल्या इतर योजना लिक्विड नसतात आणि त्या फक्त दुसऱ्या दिवसाच्या व्यवसाय चक्रानंतरच रिडीम केल्या जाऊ शकतात. एखाद्याने पोर्टफोलिओच्या सरासरी मॅच्युरिटीवर आधारित डेट फंडामध्ये गुंतवणूक करावी कारण त्यात वेगवेगळ्या मॅच्युरिटीच्या वेगवेगळ्या योजना असतात.
- कर लाभ: जरी लिक्विड विरुद्ध डेट फंडांवर फायदे असले तरी कर फायदे दोन्हीसाठी समान आहेत. डेट फंडातून मिळालेला लाभांश करमुक्त आहे. म्युच्युअल फंड कंपन्यांनी त्यांच्या मिळकतीवर लाभांश वितरण कर म्हणून कर भरावा असला तरी, दीर्घकालीन भांडवली नफा (३६ महिन्यांपेक्षा जास्त काळ ठेवलेल्या निधीवर) देखील वेगवेगळ्या दरांवर आधारित कर आकारला जातो, परंतु अल्पकालीन ( शॉर्ट टर्म) भांडवली नफा (त्यापेक्षा कमी कालावधी साठी ठेवलेल्या निधी) ३६ महिने) गुंतवणूकदार कोणत्या कर श्रेणीचा आहे त्यानुसार कर आकारला जातो.
- परताव्याची स्थिरता: परताव्याच्या स्थिरतेच्या दृष्टीने लिक्विड फंड आणि डेट फंड यांच्यातील फरक हा आहे की लिक्विड फंड त्यांच्या अल्प-मुदतीच्या कालावधीमुळे परताव्याच्या बाबतीत अधिक स्थिर असतात आणि त्यामुळे बाजारातील व्याजदराच्या हालचालींशी कमी जोडलेले असतात. डेट फंड जास्त कालावधीसाठी सिक्युरिटीज धारण करू शकतात, त्यामुळे ते देशातील व्याजदराच्या हालचालींमुळे प्रभावित होण्याची शक्यता आहे.
निष्कर्ष
डेट फंड आणि लिक्विड फंड हे म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीचे दोन पर्याय गुंतवणूकदारांसाठी उपलब्ध आहेत. तथापि, कोणता सर्वोत्तम आहे हे ठरवताना कोणताही ठोस नियम नाही. गुंतवणूकदार गुंतवणूकीचा कालावधी, लक्ष, जोखीम, परतावा, कर लाभ आणि त्यांना प्राप्त करू इच्छित तरलता यावर आधारित विशिष्ट फंड निवडू शकतात.
ही गुंतवणूक सल्लागार नाही. ब्लॉग फक्त माहितीच्या उद्देशाने आहे. सिक्युरिटी मार्केटमधील गुंतवणूक ही बाजारातील जोखमीच्या अधीन असते, गुंतवणूक करण्यापूर्वी सर्व संबंधित कागदपत्रे काळजीपूर्वक वाचा. भूतकाळातील कामगिरी भविष्यातील परताव्याचे सूचक नाही. कृपया फंड निवडण्यापूर्वी किंवा तुमच्या गरजेनुसार पोर्टफोलिओ डिझाइन करण्यापूर्वी तुमच्या विशिष्ट गुंतवणूक आवश्यकता, जोखीम सहनशीलता, ध्येय, कालावधी आणि परतावा आणि गुंतवणूक संबंधित खर्चाचा विचार करा. कोणत्याही गुंतवणूक पोर्टफोलिओची कामगिरी आणि परताव्याचा अंदाज किंवा हमी देता येत नाही.
